جغرافیای فرهنگی دولت سرزمینی در ایران

نویسندگان

رسول افضلی

چکیده

دولت سرزمینی مدرن به حاکمیت سیاسی یکپارچه و متمرکز در درون مرزهای سیاسی معینی اطلاق می شود که در آن افراد، گروه ها و نهادها، تابع حکومت مرکزی اند. روی هم رفته به رغم تصور رایج، دولت سرزمینی مدرن از حیث ریشه ها و زمینه های شکل گیری، پدیده سیاسی جغرافیایی عام و جهانشمولی نیست، بلکه شکل خاصی از نظام جغرافیایی مغرب زمین است. از همین رو این پدیده در جوامع شرقی، به ویژه ایران، هیچگاه در یک فرایند طبیعی شکل نگرفت، بلکه همچون سایر ابعاد مدرنیته، به مثابه پدیده ای غربی وارد ساخت سیاسی و جغرافیای سیاسی این جوامع شد. مقاله حاضر با پذیرفتن این مفروض، در پی پاسخ گویی به این سؤال است که چرا درایران برعکس جوامع غرب، دولت سرزمینی مدرن فرایند طبیعی شکل گیری خود را طی نکرد؟ فرضیه مطرح شده، معطوف به جغرافیای فرهنگی و در هسته اصلی آن نقش ایدئولوژی اسلامی در آرایش فضای سیاسی جامعه سنتی ایران است. اسلام در جهت عکس مسیحیت که محیط جغرافیایی را برای شکل گیری دولت سرزمینی مدرن در غرب بارور کرد، ابعاد سیاسی ـ جغرافیایی این پدیده را در ایران بر نتابید ودر مقابل نشانه های فرهنگی آن معطوف به شکل گیری زمینه های واحد سیاسی ـ جغرافیایی امت اسلامی بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پوشاک سنتی زنان در جغرافیای فرهنگی ایران

پیش از انفکاک تدریجی بخش‌هایی از ایران، کشورهایی که امروزه با نام‌های تاجیکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و افغانستان شناخته می‌شوند، جزیی از پهنة وسیع سرزمین ایران بوده‌اند. امروزه در مناطق مذکور، پوشاک سنتی زنان در مقایسه با ایران امروز، از هویت ایرانی بیشتری برخوردار است، به نحوی که پوشاک سنتی ز...

متن کامل

جغرافیای فرهنگی و تهدیدهای نظام مهندسی فرهنگی در ایران

جغرافیای فرهنگی به عنوان دانشی کاربردی به مطالعه روابط انسان و محیط از دیدگاه فرهنگی می‌پردازد. این دانش با احترام به اصل تفاوت ها و تنوعات فرهنگی، بیان می کند تلاش سردمداران جهانی برای ایجاد فرهنگی مبتنی بر آموزه های غربی که آثار و پیامدهای منفی فرهنگی خاص خود را به دنبال دارد و اغلب با فرهنگ های بومی سایر نقاط جهان هماهنگ نیست نهایتاً محکوم به شکست ا...

متن کامل

حاکمیت دولت در دریای سرزمینی

تفسیر یک جانبهء دولتها در زمینهء مسائل مرتبط با حاکمیت دولت در دریای سرزمینی، این موضوع و مسائل مرتبط با آن را بصورتی روشن بررسی نماید. بهمین منظور سعی گردیده قواعد موجود بطور دقیق و در صورت لزوم همراه با بررسی تاریخی مطرح شوند و در آن میان قواعد مبهم در حد امکان روشن گردند. در مواردی هم که قواعدی موجود نبوده، به طرح پیشنهادهای مناسب اقدام شده است . بهرحال از انجا که موضوع حاکمیت دولت در دریای ...

15 صفحه اول

جهانی‌شدن سیاست و چالش “دولت سرزمینی” وبر

مفهوم جهانی‌شدن در زمینۀ سیاست به مجموعه فرآیندهای پیچیده‌ای می‌گویند که به موجب آن دولت‌های ملی به نحو فزاینده‌ای به یکدیگر مرتبط و وابسته می‌شوند. در دورۀ جهانی‌شدن، که دورۀ فراتر رفتن از سرزمین‌های ملی است و انسان‌ها برحسب توانمندی‌های اطلاعاتی، از حاشیه خارج و به متن جهانی‌شدن وارد می‌شوند و تکثرگرایی زمینۀ بیشتری پیدا می‌کند؛ دولت‌ها از شکل سرزمینی و محدود به یک موقعیت ژئوپولیتیکی خاص و ثا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای انسانی

ناشر: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-6296

دوره 41

شماره 66 2009

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023